Có hai phiên bản khác nhau của câu chuyện Inanna-Ishtar đi xuống Địa ngục.[87] [88] Một phiên bản Sumer có niên đại từ Triều đại thứ ba của Ur (ETCSL 1.4.1) [87] [88] và một bản Akkad có nguồn gốc rõ ràng từ đầu thiên niên kỷ 2 trước Công nguyên.[87] [88] Phiên bản Sumer của câu chuyện dài gần gấp ba lần phiên bản Akkadian sau này và có nhiều chi tiết hơn.[89]

Phiên bản Sumer

Trong tôn giáo Sumer, Kur là một hang động tối tăm, thê lương nằm sâu dưới lòng đất;[90] cuộc sống ở đó như "một phiên bản bóng đêm của cuộc sống trên trái đất"[90] và được cai trị bởi chị gái của Inanna, nữ thần Ereshkigal.[91][90] Trước khi rời đi, Inanna bảo cận thần Ninshubur đến cầu cứu các vị thần Enlil, Nanna, Anu và Enki nếu bà không trở về sau ba ngày.[92][93] Theo luật lệ của Địa ngục, ngoại trừ các sứ giả được bổ nhiệm, bất cứ ai đã đi vào đều không bao giờ có thể trở ra.[92] Inanna ăn mặc lộng lẫy cho chuyến đi; bà khoác khăn turban, đội tóc giả, đeo vòng cổ lưu ly, đính hạt trên ngực, mặc 'váy pala' (trang phục nữ), tô mắt, đeo giáp ngực và nhẫn vàng, và tay cầm một cây thước ngọc lưu ly.[94][95] Mỗi kiện trang phục đại diện cho một quyền năng me mà bà sở hữu.[96]

Inanna đến cổng Địa ngục và đòi vào.[97][98][93] Người gác cổng Neti hỏi bà lí do,[97][99] bà trả lời rằng mình muốn đến dự tang lễ của Gugalanna - Thiên Ngưu, "chồng của chị gái tôi Ereshkigal".[91][97][99] Neti bẩm báo với Ereshkigal,[100][101] và được ra lệnh: "Chốt bảy cánh cổng Địa Ngục lại. Sau đó, trên mỗi cánh cổng mở ra một khe nứt, từng cái một. Hãy để Inanna bước vào. Khi nàng bước vào, lột bỏ đi các trang phục vương giả của nàng."[102] Có lẽ quần áo của Inanna không phù hợp đi dự đám tang, cùng với hành vi kiêu ngạo của bà khiến Ereshkigal nghi ngờ.[103] Theo ý chỉ của Ereshkigal, Neti cho phép bước Inanna vào cánh cổng đầu tiên của thế giới ngầm, nhưng bà phải để lại thanh thước ngọc lưu ly của mình, vì "Đó là luật lệ của Địa ngục". Inanna đi qua tổng cộng bảy cánh cổng, mỗi lần phải cởi bỏ một mảnh quần áo hoặc đồ trang sức,[104] do đó bị tước mất hết sức mạnh.[105][93] Khi đến được trước mặt chị gái, bà đã hoàn toàn trần trụi:[105][93]

"Sau khi nàng cúi xuống và cởi bỏ quần áo, chúng bị đem đi ngay. Rồi nàng bắt chị gái Erec-ki-gala phải ra khỏi ngai vàng để mình ngồi vào đó thay thế. Anna, Bảy Phán quan, đưa nàng ra xét xử. Họ nhìn nàng – đó là cái nhìn chết chóc. Họ phán xét nàng – đó là lời nói giận dữ. Họ quát mắng nàng – đó là sự trách móc nặng nề. Người phụ nữ chịu ngục hình biến thành xác chết. Và xác chết bị treo lên móc câu."[106]

Ba ngày và ba đêm trôi qua, Ninshubur đi đến các đền thờ của Enlil, Nanna, An và Enki, và cầu xin họ giải cứu Inanna.[107][108][109] Ba vị thần đầu tiên từ chối, cho rằng Inanna tự làm tự chịu,[107][110][111] chỉ có Enki vô cùng lo lắng và đồng ý giúp đỡ.[112][113][111] Ông tạo ra hai nhân vật vô tính tên là gala-tura và Kur-jara từ bụi đất ở kẽ móng tay.[112][114][111] Ông hướng dẫn chúng cách xoa dịu Ereshkigal[112][114] và khi bà hỏi chúng muốn gì, thì hãy hỏi xin xác chết của Inanna, rồi rắc lên thức ăn và nước của sự sống.[112][114] Khi chúng đến trước mặt Ereshkigal, bà thấy đau đớn như phụ nữ khi sinh đẻ.[115] Bà hứa cho chúng bất cứ thứ gì, kể cả những dòng sông và cánh đồng ngũ cốc, nếu chúng có thể làm bà hết đau,[116] nhưng chúng từ chối hết mà chỉ đòi xác chết của Inanna.[115] Gala-tura và Kur-jara rắc thức ăn và nước của sự sống lên xác của Inanna và hồi sinh bà.[117][118][111]

Ác quỷ Galla được Ereshkigal phái đi theo Inanna ra khỏi Địa ngục và đi tìm bắt một người khác kéo xuống Địa ngục thế chỗ cho Inanna.[119][120][111] Đầu tiên chúng muốn bắt Ninshubur,[119][120][111] nhưng Inanna ngăn chúng lại vì Ninshubur là người hầu cận trung thành của bà, kẻ đã khóc thương khi bà ở địa ngục.[119][120][111] Chúng lại đến tìm Shara, người trang điểm cho Inanna[121][122][111] và định bắt anh ta, nhưng Inanna ngăn lại, bởi vì anh ta cũng khóc tang cho bà.[123][124][111] Người thứ ba họ gặp là Lulal, cũng đang khóc tang,[123][125][111] quỷ định bắt anh ta nhưng Inanna lại ngăn họ lại một lần nữa.[123] [125] [111]

Cuối cùng, họ gặp Dumuzid, chồng của Inanna.[126][111] Mặc dù Inanna vừa chết, trái ngược với những người tùy tùng đang than khóc kia, Dumuzid vẫn ăn vận lộng lẫy, nằm nghỉ ngơi bên dưới tán cây, hoặc trên ngai vàng, với một đàn nữ nô lệ vây quanh để tiêu khiển. Inanna thấy không hài lòng nên đồng ý cho galla bắt ông ta đi.[126][111][127] Sau đó galla kéo Dumuzid xuống Địa ngục.[126][111] Một văn bản khác được gọi là Giấc mơ của Dumuzid (ETCSL 1.4.3) mô tả những lần Dumuzid cố trốn thoát khỏi bọn con quỷ galla, trong đó có một lần ông được thần mặt trời Utu trợ giúp.[128][129][lower-alpha 3]

Trong bài thơ Sumer Sự trở lại của Dumuzid, bắt đầu từ đoạn Giấc mơ của Dumuzid kết thúc, chị gái của Dumuzid, Geshtinanna, than khóc đêm ngày vì cái chết của em trai, cùng với Inanna, lúc này đã hối hận, và bà mẹ Sirtur.[130] Ba nữ thần liên tục than khóc cho đến khi một con ruồi tiết lộ cho Inanna vị trí của chồng bà.[131] Inanna và Geshtinanna cùng nhau đến nơi con ruồi đã bảo[132] và tìm thấy Dumuzid. Inanna cho phép Dumuzid sống nửa năm ở Địa ngục với Ereshkigal và nửa năm còn lại ở Thiên Đàng với bà, trong thời gian đó, Geshtinanna sẽ xuống Địa ngục thế chỗ cho ông.[133][111][134]

Phiên bản Akkad

Phiên bản Akkad bắt đầu bằng việc Ishtar đến cổng Địa ngục và đòi được vào:

Nếu ngươi không mở cổng cho ta vào,
Ta sẽ đập tan cánh cổng và bẻ nát thanh chốt,
Ta sẽ đập nát bản lề và bẻ ngược cánh cửa,
Ta sẽ dựng người chết sống dậy và để chúng ăn thịt người sống:
Và số người chết sẽ vượt quá số người sống![135]

Người gác cổng (tên không được nhắc đến trong phiên bản Akkad[135]) bẩm báo với Ereshkigal. Bà ra lệnh để Ishtar bước vào, nhưng phải "đối xử với nàng theo các nghi thức truyền thống".[136] Người gác cổng cho Ishtar vào Địa ngục, mở từng cánh cổng một,[136] cứ mỗi cổng, Ishtar lại phải trút bỏ một thứ trang phục. Khi qua cánh cổng cuối cùng thứ bảy, bà không còn lại gì trên người.[137] Trong cơn thịnh nộ, Ishtar lao vào Ereshkigal, nhưng Ereshkigal ra lệnh cho người hầu Namtar của mình bắt Ishtar lại và phóng ra sáu mươi căn bệnh dịch tấn công bà.  

Sau khi Ishtar xuống Địa ngục, mọi hoạt động tình dục trên mặt đất đều ngừng lại.[138] Thần Papsukkal, phiên bản Akkad của Ninshubur, [139] đã bẩm báo với Ea, vị thần của trí tuệ và văn hóa.[138] Ea tạo ra một sinh vật vô tính tên là Asu-shu-namir và cử nó đến chỗ Ereshkigal, bảo nó cầu nguyện "tên của các vị thần vĩ đại" khiến cho bà cực kì đau đớn để đòi lấy một chiếc túi chứa nước của sự sống. Ereshkigal giận dữ những vẫn buộc phải thực hiện yêu cầu. Asu-shu-namir rắc thứ nước của sự sống lên Ishtar, làm bà hồi sinh. Sau đó, Ishtar quay trở lại đi qua bảy cánh cổng, tại mỗi cổng lại nhận về một thứ trang phục, và mặc lại đầy đủ quần áo khi thoát ra khỏi cánh cổng thứ bảy.[138]